Quy trình giải quyết vụ án hình sự bao gồm nhiều giai đoạn khác nhau, mỗi giai đoạn có tính độc lập nhưng cũng có mối quan hệ chặt chẽ, bổ trợ lẫn nhau để đảm bảo quá trình tố tụng diễn ra công bằng, minh bạch và đúng pháp luật.
Để giúp các bị can, bị cáo và những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan cũng như mọi người hiểu rõ hơn về quy trình giải quyết vụ án hình sự, Luật An Trí Việt sẽ chia sẻ nội dung này qua bài viết dưới đây.
Quy trình giải quyết vụ án hình sự
Quy trình giải quyết vụ án hình sự
Theo quy định của bộ luật Tố tụng hình sự 2015 thì quy trình giải quyết vụ án hình sự sẽ bao gồm các bước như sau:
Bước 1: Giải quyết tin báo tội phạm
Việc xác định dấu hiệu tội phạm dựa trên các nguồn tin sau: Tố giác của cá nhân; Tin báo của cơ quan, tổ chức, cá nhân; Tin báo trên phương tiện thông tin đại chúng; Kiến nghị khởi tố của cơ quan nhà nước; Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm; Người phạm tội tự thú.
Trong thời hạn 20 ngày kể từ khi nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, hoặc kiến nghị khởi tố, cơ quan điều tra hoặc cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải kiểm tra, xác minh và ra một trong các quyết định sau:
- Quyết định khởi tố vụ án hình sự;
- Quyết định không khởi tố vụ án hình sự;
- Quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.
Bước 2: Khởi tố vụ án hình sự
Khởi tố vụ án hình sự là bước đầu tiên trong quá trình tố tụng hình sự, nhằm xác định có hay không có dấu hiệu tội phạm để ra quyết định khởi tố hay không. Điều 143 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định chỉ được khởi tố vụ án khi đã xác định có dấu hiệu tội phạm.
Trong thời hạn 24h giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, phải gửi quyết định kèm văn bản liên quan cho Viện kiểm sát và các cơ quan liên quan trong thời gian quy định.
Bước 3: Điều tra vụ án
Theo quy định tại Điều 163 Bộ Luật Tố tụng Hình sự 2015, các hoạt động điều tra vụ án hình sự bao gồm: Khởi tố và hỏi cung bị can; Lấy lời khai, đối chất và nhận dạng; Khám xét, thu giữ, tạm giữ tài liệu, đồ vật; Khám nghiệm, xem xét dấu vết, thực nghiệm điều tra; Giám định và định giá tài sản.
Điều tra vụ án hình sự
Các hoạt động này được thực hiện bởi cơ quan điều tra có thẩm quyền theo quy định của pháp luật, nhằm mục đích: Xác định tội phạm và người thực hiện tội phạm; xác định thiệt hại do tội phạm gây ra; Xác định nguyên nhân và điều kiện phạm tội, yêu cầu cơ quan, tổ chức áp dụng biện pháp khắc phục và ngăn ngừa.
Khi kết thúc điều tra cơ quan điều tra làm bản kết luận điều tra và đề nghị truy tố nếu có đủ chứng cứ, hoặc đình chỉ điều tra nếu có một trong các căn cứ quy định tại Bộ luật tố tụng hình sự hay đã hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được bị can là người thực hiện tội phạm.
Bước 4: Truy tố vụ án
Nhằm đưa vụ án ra xét xử, đây là giai đoạn quan trọng để đánh giá toàn diện và khách quan các tài liệu của vụ án, góp phần đạt hiệu quả cao nhất cho giai đoạn xét xử của Tòa án. Tránh tình trạng tiêu cực, bỏ lọt tội phạm trong quá trình giải quyết vụ án.
Theo quy định thì Viện kiểm sát cấp nào thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra thì Viện kiểm sát cấp đó quyết định truy tố. Thẩm quyền truy tố của Viện kiểm sát được xác định theo thẩm quyền xét xử của Tòa án đối với vụ án.
Thời hạn truy tố được quy định tại Khoản 1 Điều 240 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 như sau: “Trong thời hạn 20 ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng, 30 ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng kể từ ngày nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra…”.
Bước 5: Xét xử sơ thẩm vụ án hình sự
Sau khi hoàn thành việc truy tố, Viện kiểm sát chuyển hồ sơ qua Tòa án và thực hiện việc đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm theo quy định tại Điều 276 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
Thẩm quyền xét xử sơ thẩm hình sự thuộc thẩm quyền của Tòa án các cấp như quy định tại Điều 268 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
Thời hạn đưa vụ án hình sự ra xét xử sơ thẩm
Việc xét xử tại tòa án được tiến hành bằng lời nói và tiến hành liên tục theo quy định, trừ thời gian nghỉ và thời gian tạm ngừng phiên tòa. Kết thúc phiên tòa, Tòa án sẽ đưa ra bản án nhân danh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Bản án có chữ ký của tất cả các thành viên Hội đồng xét xử.
Bước 6: Xét xử phúc thẩm vụ án hình sự
Theo khoản 1 Điều 330 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, xét xử phúc thẩm vụ án hình sự là việc Tòa án cấp trên trực tiếp xét xử lại vụ án hoặc xét lại quyết định sơ thẩm mà bản án, quyết định sơ thẩm đối với vụ án đó chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo hoặc kháng nghị.
Người có quyền kháng cáo xét xử phúc thẩm được quy định tại Điều 331 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 bao gồm:
- Bị cáo.
- Bị hại.
- Người đại diện của bị cáo và bị hại.
Các bên này có quyền kháng cáo bản án hoặc quyết định sơ thẩm nếu họ không đồng ý với phán quyết của tòa án cấp sơ thẩm.
Thủ tục xét xử phúc thẩm vụ án hình sự sẽ được thực hiện theo quy định tại Điều 345 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
Bước 7: Thi hành bản án
Sau khi có bản án, Chánh án tòa án ra quyết định thi hành án trong thời hạn là 07 ngày kể từ ngày có bản án. Việc thi hành các loại hình phạt phải tuân thủ đúng các quy định tại Điều 364 Bộ luật tố tụng hình sự 2015.
Trong quá trình cải tạo, để động viên giáo dục người phạm tội luật tố tụng hình sự quy định việc giảm thời hạn và miễn chấp hành hình phạt đối với họ.
Trên đây là chia sẻ của Luật An Trí Việt về quy trình giải quyết vụ án hình sự theo quy định pháp luật hiện hành. Quý khách hàng có nhu cầu tư vấn, sử dụng dịch vụ luật sư bào chữa hoặc hỗ trợ các vấn đề pháp lý có liên quan vui lòng liên hệ qua tổng đài 0913 169 599 / 0968 589 845 hoặc gửi thư đến hòm thư điện tử antrivietlaw@gmail.com để được hỗ trợ kịp thời và nhanh chóng nhất.
