Đình chỉ vụ án hình sự là việc cơ quan tiến hành tố tụng quyết định không tiếp tục giải quyết vụ án hình sự và chấm dứt mọi hoạt động tố tụng đối với vụ án đó. Đình chỉ vụ án có thể xảy ra ở nhiều giai đoạn khác nhau trong quá trình tố tụng, từ điều tra, truy tố đến xét xử. Khi có quyết định đình chỉ, vụ án sẽ không được giải quyết thêm và bị can sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Các trường hợp đình chỉ vụ án hình sự
Sau đây Luật An Trí Việt sẽ chia sẻ đến Quý bạn đọc quy định pháp luật đối với các trường hợp đình chỉ vụ án hình sự.
Đình chỉ vụ án hình sự trong giai đoạn điều tra
Theo quy định tại Điều 230 Bộ Luật Tố tụng hình sự 2015, ở giai đoạn điều tra, cơ quan điều tra phải ra quyết định đình chỉ vụ án khi thuộc 1 trong những trường hợp dưới đây:
- Người yêu cầu khởi tố vụ án rút đơn theo quy định tại Khoản 2 điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
- Có căn cứ không khởi tố vụ án hình sự theo quy định tại Điều 157 Bộ Luật Tố tụng hình sự 2015, cụ thể: Không có sự việc phạm tội; Hành vi không cấu thành tội phạm; Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự; Người mà hành vi phạm tội của họ đã có bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án có hiệu lực pháp luật; Đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự; Tội phạm đã được đại xá; Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết, trừ trường hợp cần tái thẩm đối với người khác;
- Tội phạm quy định tại khoản 1 Điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155 và 156 Bộ luật Hình sự mà người bị hại hoặc người đại diện của bị hại không yêu cầu khởi tố.
- Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội theo quy định tại Điều 16 Bộ luật Hình sự.
- Thuộc trường hợp miễn trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 29, khoản 2 Điều 29 bộ luật Hình sự.
- Không chứng minh được bị can đã thực hiện phạm tội trong thời hạn điều tra.
Đình chỉ điều tra vụ án hình sự trong giai đoạn điều tra
Ngoài ra trong trường hợp vụ án có nhiều bị can, nếu căn cứ để đình chỉ điều tra chỉ liên quan đến một hoặc một số bị can mà không liên quan đến tất cả các bị can trong vụ án, cơ quan tiến hành tố tụng có thể quyết định đình chỉ điều tra riêng đối với từng bị can theo quy định tại Điều 174 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015
Đình chỉ vụ án hình sự trong giai đoạn truy tố
Theo quy định tại Điều 248 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 (sửa đổi 2021), Viện kiểm sát có quyền quyết định không truy tố và ra quyết định đình chỉ vụ án khi có một trong các căn cứ sau:
- Người yêu cầu khởi tố vụ án rút đơn theo quy định tại Khoản 2 điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
- Có căn cứ không khởi tố vụ án hình sự theo quy định tại Điều 157 Bộ Luật Tố tụng hình sự 2015, cụ thể: Không có sự việc phạm tội; Hành vi không cấu thành tội phạm; Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự; Người mà hành vi phạm tội của họ đã có bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án có hiệu lực pháp luật; Đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự; Tội phạm đã được đại xá; Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết, trừ trường hợp cần tái thẩm đối với người khác;
- Miễn trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội khi có đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật tại Điều 16, Điều 29 và Khoản 2 Điều 91 Bộ luật Hình sự 2015.
Đình chỉ điều tra vụ án hình sự giai đoạn truy tố
Trong trường hợp vụ án có nhiều bị can mà căn cứ đình chỉ vụ án chỉ liên quan đến một hoặc một số bị can, Viện kiểm sát sẽ ra quyết định đình chỉ vụ án đối với từng bị can liên quan. Các bị can còn lại nếu không có căn cứ đình chỉ sẽ tiếp tục bị truy tố và xét xử theo quy định của pháp luật.
Khi ra quyết định đình chỉ vụ án đối với từng bị can, Viện kiểm sát phải nêu rõ căn cứ pháp lý và lý do đình chỉ trong quyết định. Quyết định này phải được thông báo cho các bên liên quan, bao gồm bị can, người bào chữa, người bị hại, và các cơ quan tiến hành tố tụng khác.
Đình chỉ vụ án hình sự trong giai đoạn xét xử
Căn cứ vào khoản 1 Điều 282 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 thì Thẩm phán chủ tọa phiên tòa có thẩm quyền ra quyết định đình chỉ vụ án khi thuộc một trong các trường hợp sau:
Đình chỉ vụ án hình sự trong giai đoạn xét xử
- Sau khi xem xét, nếu xác định rằng không có hành vi phạm tội nào đã xảy ra.
- Hành vi của bị can, bị cáo không đủ yếu tố cấu thành tội phạm theo quy định của pháp luật
- Người thực hiện hành vi phạm tội chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.
- Thời gian để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi phạm tội đã hết.
- Không thể truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người đã chết.
- Theo quy định của pháp luật, người thực hiện hành vi phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự trong một số trường hợp đặc biệt.
Quyết định đình chỉ vụ án phải được lập thành văn bản, nêu rõ lý do và căn cứ pháp lý để đình chỉ.
Quyết định này phải được gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp, bị cáo, người bào chữa, và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Quyết định đình chỉ vụ án là một biện pháp tố tụng quan trọng, giúp đảm bảo việc giải quyết vụ án diễn ra đúng quy định pháp luật, công bằng và minh bạch, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan.
Trên đây là chia sẻ của Luật An Trí Việt về các trường hợp đình chỉ vụ án hình sự. Quý khách hàng có nhu cầu tư vấn, sử dụng dịch vụ luật sư bào chữa hoặc hỗ trợ các vấn đề pháp lý có liên quan vui lòng liên hệ qua tổng đài 0913 169 599 / 0968 589 845 hoặc gửi thư đến hòm thư điện tử antrivietlaw@gmail.com để được hỗ trợ kịp thời và nhanh chóng nhất.
