Theo quy định tại Điều 143 Luật Tố tụng hình sự 2015 thì chỉ được khởi tố vụ án hình sự khi đã xác định có dấu hiệu tội phạm. Căn cứ để xác định có dầu hiệu tội phạm sẽ bao gồm: Tố giác của cá nhân; Tin báo của cơ quan, tổ chức, cá nhân;Tin báo trên phương tiện thông tin đại chúng; Kiến nghị khởi tố của cơ quan nhà nước; Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm; Người phạm tội tự thú.
Quyết định khởi tố vụ án là một bước quan trọng để tiến hành các hoạt động điều tra chính thức. Tuy nhiên, có những trường hợp đặc biệt mà pháp luật cho phép các cơ quan chức năng tiến hành một số hoạt động điều tra trước khi có quyết định khởi tố vụ án.
Thủ tục khởi tố vụ án hình sự
Vậy thủ tục khởi tố vụ án hình sự bao gồm những giai đoạn nào? Luật An Trí Việt sẽ chia sẻ điều đó qua bài viết dưới đây.
Thủ tục khởi tố vụ án hình sự
Thủ tục khởi tố vụ án hình sự theo quy định tại Điều 156, Điều 147 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 gồm ba bước chính, cụ thể là: Tiếp nhận thông tin, sự việc có dấu hiệu khởi tố vụ án hình sự, xác minh tin tức về tội phạm và khởi tố án hình sự.
Bước 1: Tiếp nhận tin báo, tin tố giác về tội phạm và kiến nghị khởi tố
Khi phát hiện hành vi có dấu hiệu tội phạm, cá nhân/tổ chức có quyền tố giác hành vi phạm tội đến cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận, bao gồm:
- Cơ quan điều tra: Tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.
- Viện kiểm sát: Tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.
- Cơ quan, tổ chức khác theo theo khoản 1 Điều 5 Thông tư liên tịch 01/2017/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC: Có nhiệm vụ tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm.
Sau khi tiếp nhận tin báo, tố giác về tội phạm, các cô quan có thẩm quyền tiến hành xem xét, giải quyết tin báo để có căn cứ quyết định việc khởi tố vụ án hình sự hay không.
Bước 2: Kiểm tra, xác minh tin tức về tội phạm
Thẩm quyền giải quyết tin báo tố giác tội phạm theo quy định của pháp luật bao gồm:
- Cơ quan điều tra: Giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố theo thẩm quyền điều tra của mình.
- Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra: Giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm theo thẩm quyền điều tra của mình.
Kiểm tra, xác minh tin về tội phạm
- Viện kiểm sát: Giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố trong trường hợp phát hiện Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra có vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong hoạt động kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố hoặc có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm mà Viện kiểm sát đã yêu cầu bằng văn bản nhưng không được khắc phục.
Bước 3: Khởi tố vụ án hình sự
Sau khi các cơ quan có thẩm quyền tiến hành kiểm tra, xác minh và xác định nếu không có dấu hiệu của tội phạm thì cần ra quyết định không khởi tố vụ án. Nếu nhận thấy có dấu hiệu của tội phạm, họ có thể ra quyết định khởi tố vụ án hình sự trong phạm vi trách nhiệm của mình.
Căn cứ vào điều 153 Bộ Luật Tố tụng hình sự 2015 thì thẩm quyền khởi tố vụ án hình sự sẽ bao gồm:
“1. Cơ quan điều tra quyết định khởi tố vụ án hình sự đối với tất cả vụ việc có dấu hiệu tội phạm, trừ những vụ việc do cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Viện kiểm sát, Hội đồng xét xử đang thụ lý, giải quyết quy định tại các khoản 2, 3 và 4 Điều này.
2. Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra ra quyết định khởi tố vụ án hình sự trong trường hợp quy định tại Điều 164 của Bộ luật này.
3. Viện kiểm sát ra quyết định khởi tố vụ án hình sự trong trường hợp:
a) Viện kiểm sát hủy bỏ quyết định không khởi tố vụ án hình sự của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra;
b) Viện kiểm sát trực tiếp giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố;
Thẩm quyền khởi tố vụ án hình sự
c) Viện kiểm sát trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm hoặc theo yêu cầu khởi tố của Hội đồng xét xử.
4. Hội đồng xét xử ra quyết định khởi tố hoặc yêu cầu Viện kiểm sát khởi tố vụ án hình sự nếu qua việc xét xử tại phiên tòa mà phát hiện có việc bỏ lọt tội phạm”
Quyết định khởi tố vụ án hình sự này được lập thành văn bản và phải ghi rõ các nội dung theo quy định tại Điều 132 của Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.
Thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố
Theo quy định tại Điều 9 và Điều 11 Thông tư liên tịch 01/2017/TTLT-BCA-BQP-BNN&PTNT-VKSNDTC và khoản 1, Điều 147, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì thời hạn giải quyết là 20 ngày kể từ ngày nhận được tin tố giác, tin báo tội phạm.
Tuy nhiên nếu trường hợp tin báo có nhiều tình tiết phức tạp, hoặc phải kiểm tra qua nhiều địa điểm thì thời hạn giải quyết có thể kéo dài nhưng không quá 02 tháng.
Ngoài ra nếu chưa kết thúc việc kiểm tra, xác minh theo quy định thì có thể gia hạn thêm thời gian giải quyết nhưng không được quá 02 tháng.
Trên đây là chia sẻ của Luật An Trí Việt về thủ tục khởi tố vụ án hình sự theo quy định pháp luật hiện hành. Quý khách hàng có nhu cầu tư vấn, sử dụng dịch vụ luật sư bào chữa hoặc hỗ trợ các vấn đề pháp lý có liên quan vui lòng liên hệ qua tổng đài 0913 169 599 / 0968 589 845 hoặc gửi thư đến hòm thư điện tử antrivietlaw@gmail.com để được hỗ trợ kịp thời và nhanh chóng nhất.
